Vứt bánh chưng vào thùng rác: Người Việt đang “mốt” khoe của

Sau những ngày Tết, dư luận xôn xao trước những hình ảnh những chiếc bánh chưng còn xanh lá, những khoanh giò, đĩa xôi còn nguyên vẹn, những túi bánh kẹo, hoa quả đủ loại chất đầy thùng rác. Người ta xót xa cho rằng, trong khi hàng trăm người vô gia cư đang đói rét vì thiếu miếng cơm manh áo, nhiều người lại bỏ đi không tiếc tay ngay cả những thực phẩm vẫn còn ăn được.

Chị Nguyễn Thị T. – một công nhân vệ sinh của Hợp tác xã Thành Công, làm việc trên đoạn đường Khuất Duy Tiến (Thanh Xuân – Hà Nội) cho biết: “Sau Tết, những người lao công như chúng tôi thường xuyên bắt gặp hình ảnh người dân bỏ rất nhiều thực phẩm vào thùng rác. Thực phẩm ôi thiu, hư hỏng vì nhiều quá không ăn hết cũng có, thực phẩm còn nguyên vẹn cũng có, nhiều khi nhìn “xót của” quá, tôi cũng bảo họ sao chưa hỏng thì không giữ lại mà ăn, nhưng họ đều bảo rằng có giữ lại cũng không ăn đến, rồi nó cũng hỏng mà thôi. Có những người cẩn thận, tử tế thì người ta “biết ý” gói những thực phẩm còn ăn được vào trong túi ni-lông để biết đâu có người cần đến, còn không thì người ta đổ chung tất cả vào túi rác của gia đình, lúc ấy thì đồ ngon cũng không thể cho ai được nữa”.

Bỏ nguyên cả gói bánh và nải chuối chín vào thùng rác, khi được hỏi tại sao đồ còn ngon mà đã bỏ đi như thế, chị Vũ Thu Hoan (Lĩnh Nam – Hà Nội) vô tư trả lời rằng: “Tết nhiều quá, ăn không hết thì phải bỏ đi thôi”. Nhà chị Hoan Tết năm nào cũng phải mua khá nhiều thực phẩm để dự trữ Tết vì nhà đông khách đến chơi. Nhưng năm nay khách đến ít nên thực phẩm dư thừa cũng nhiều, mà có để ở nhà thì cũng không ăn đến, rồi nó cũng hỏng và phải bỏ đi. “Nhiều khi cũng muốn đem cho những người còn nghèo khổ, đói rét, thế nhưng chẳng biết họ ở đâu, nên đành bỏ ra thùng rác cho nhanh” – chị Hoan cho biết.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc lãng phí thực phẩm xuất phát từ tâm lý tích trữ thực phẩm trong những ngày Tết của người dân. Quanh năm làm ăn vất vả, nên ngày Tết ai ai cũng mua sắm cho thật đủ đầy, thế nhưng nhiều người lại “vung tay quá trán”, sắm một lượng thực phẩm quá nhiều so với khả năng tiêu thụ của gia đình trong những ngày Tết dẫn đến tình trạng thừa thãi, đổ bỏ vô số vào thùng rác. Thậm chí, có người còn cho rằng, ngày Tết phải sắm thật nhiều thực phẩm, để chuẩn bị cho “mâm cao cỗ đầy” dâng cúng tổ tiên, để tổ tiên phù hộ cho năm mới ăn nên làm ra, làm ăn phát tài phát lộc, và rồi sau khi cúng xong không thể ăn hết nổi mâm cỗ, thì họ lại đổ bỏ không tiếc tay. Trong khi nền kinh tế nước nhà còn nhiều khó khăn thì nhiều người dân vẫn ra sức chi tiền để sắm một cái Tết “thừa thãi”, đó là một sự lãng phí không hề nhỏ.

Nhận định về sự lãng phí này, PGS.TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện Xã hội học) cho rằng: “Một bộ phận người dân Việt Nam đang là điển hình của sự lãng phí. Họ coi thực phẩm như thời trang, hết “mốt” thì phải thay, phải bỏ. Đây là biểu hiện của sự xa hoa, lãng phí, không biết quý trọng chính công sức lao động của bản thân. Thật tiếc rằng Việt Nam chưa thể học hỏi được những đức tính tiết kiệm cao đẹp của những nước như Đức, Mỹ, Nhật…, mà mới chỉ kế thừa và phát huy được những cái xấu từ các xã hội phong kiến trước đó. Qua những hình ảnh vứt bánh chưng, xôi, giò, hoa quả vào thùng rác ngay khi nó vẫn còn dùng được cho thấy người Việt đang thích theo 'mốt khoe của', muốn chứng tỏ cho bàn dân thiên hạ thấy rằng ta đây có đẳng cấp, thức ăn bừa phứa, vứt đi không tiếc tay”.

“Lãng phí vẫn là một vấn đề nhức nhối, nhưng để giải quyết được thì không dễ dàng gì. Các hình thức xử phạt cũng chưa chắc đã có hiệu quả, điều quan trọng chúng ta nên làm bây giờ là góp phần thay đổi nhận thức của người dân, tạo nên luồng dư luận xã hội tốt và đưa luồng dư luận ấy đến với người dân. Bởi chỉ khi nào người dân có nhận thức thì khi ấy hành vi lãng phí mới có thể thay đổi” – ông Bình cho biết.

Khi nhìn những hình ảnh bánh chưng, xôi, giò, hoa quả còn nguyên vứt trong thùng rác, nhiều người bất chợt giật mình khi nghĩ tới những người vô gia cư đang sống nơi đầu đường xó chợ, nhặt nhạnh từng mẩu vụn bánh mì ăn để sống qua ngày, hay những đứa trẻ thơ ngây trên vùng cao nguyên đá với những bữa cơm độn khoai, sắn và ăn kèm với muối trắng. Thật xót xa thay!

Theo một số liệu thống kê, hiện có đến 842 triệu người trên thế giới bị đói trong khi khoảng 1,3 tỷ tấn lương thực bị lãng phí mỗi năm. Khối lượng lương thực bị lãng phí này đủ nuôi sống 3 tỷ người. Đây cũng là một nghịch lý không dễ gì tìm được phương án giải quyết.

Thiết nghĩ, trong khi các nước phát triển ở Châu Âu đã đưa ra những hình phạt thích đáng cho các hành vi lãng phí thực phẩm, hay cảnh báo nếu khách hàng gọi đồ ăn nhiều quá mà không ăn hết sẽ phải chịu một mức phạt nhất định, thì ở một đất nước còn nghèo như Việt Nam, cũng nên cần có một phương án phạt mạnh tay dành cho những người có hành vi lãng phí thực phẩm?